Het juiste CPAP-masker vinden – waarop moet ik letten?
CPAP-beademing heeft zich nu gevestigd als de behandeling bij uitstek voor obstructief slaapapneusyndroom. Bij een juiste instelling kan positieve drukbeademing al vanaf der eerste dag de ademhalingsonderbrekingen ‘s nachts aanzienlijk verminderen en de vermoeidheid overdag verminderen. Behandeling met CPAP-apparaten kan daarom uiterst effectief zijn – zolang u het juiste CPAP-masker gebruikt.
Het CPAP-masker brengt de beademingsdruk van het CPAP-apparaat over naar de luchtwegen van de gebruiker. Het vormt dus de interactie tussen mens en machine. En deze interactie vertegenwoordigt een vreemd lichaam in het gezicht waar veel mensen in het begin moeilijk aan kunnen wennen. Daarom is het des te belangrijker dat het masker zeer goed en comfortabel past, zodat het niet oncomfortabel is om te dragen.
Het CPAP-masker speelt dus een centrale rol in de acceptatie van de patiënt voor zijn CPAP-therapie en dus ook voor het succes van de therapie. Als het masker niet vanaf het begin goed past en drukpunten veroorzaakt, zal de gebruiker in veel gevallen niet in staat zijn om aan dit vreemde lichaam te wennen. Dit kan ertoe leiden dat CPAP-beademing slechts onregelmatig of zelfs helemaal niet meer wordt gebruikt. En dit ondanks het feit dat positieve drukbeademing eigenlijk een veelbelovende en effectieve therapie is voor het slaapapneu-syndroom en de getroffen persoon zou helpen!
Dit verklaart ook waarom ongeveer 30-40% van alle CPAP-patiënten hun therapie vroeg of laat stopzetten of in ieder geval niet elke nacht hun apparaat dragen – wat fataal is, want om effectief te zijn, moet CPAP-therapie elke nacht worden gebruikt.
Het is dus uiterst belangrijk om het masker te vinden dat het beste bij u past. Dit is de beste manier om te voorkomen dat u gefrustreerd raakt door uw masker en uiteindelijk de CPAP-beademing opgeeft en opnieuw de gevolgen van obstructieve slaapapneu moet ondergaan.
Aan welke technische kwalificaties moet het masker voldoen?
ongestoorde luchtstroom naar het masker
Technisch gezien is het belangrijkste bij maskerbeademing dat de luchtstroom niet wordt verstoord. Want als de lucht niet goed door het masker kan stromen, kan de druk in het CPAP-apparaat nog steeds optimaal worden ingesteld – maar de overdruk komt niet bij de luchtwegen terecht. Dit betekent dat het therapie-effect geheel of gedeeltelijk verloren kan gaan, d.w.z. dat de gewenste CPAP-beademing niet naar wens werkt.
Ventiel voor uitgeademende lucht
Bovendien moet het masker een probleemloze uitademing mogelijk maken. Om dit doel te bereiken, hebben alle maskers die tegenwoordig veel gebruikt worden een ingebouwde klep waardoor de kooldioxide (CO2) van de uitgeademde lucht kan stromen bij het uitademen. Als dit niet voldoende werkt, zal je de volgende keer dat je inademt, de kooldioxide die je hebt uitgeademd inademen. Dit vermindert het zuurstofgehalte in de ademlucht, wat zeer belangrijk is voor een goede nachtrust, vooral voor mensen met OSAS.
Comfortabel materiaal
Ook het materiaal van het masker is belangrijk. Vooral het kunststof van het maskerkussen , die in direct contact staat met de huid van het gezicht, moet gemaakt zijn van duurzaam materiaal. Anders slijt het en zijn er plaatsen waar de lucht kan ontsnappen. Bovendien moet het materiaal zo goed mogelijk door de huid worden verdragen en aangenaam zacht zijn om drukpunten, prikkelingen en irritaties te voorkomen.
Het masker correct dragen – waarop moet met letten?
Naast de technische eisen (waaraan bijna alle maskers van vandaag de dag toch al voldoen), is de juiste pasvorm van het masker essentieel voor het welzijn van de gebruiker. Vooral in het begin is het slapen met een plastic masker op je gezicht zeer ongebruikelijk. Een goed passend en comfortabel materiaal kan deze fase veel gemakkelijker maken voor de drager en er in belangrijke mate toe bijdragen dat hij bij de therapie blijft en er niet mee stopt. Daarvoor de volgende aanbevelingen:
Afdichting van de luchtwegen
Het masker moet goed op het gezicht zitten en de luchtwegen goed afsluiten. Als de pasvorm te los zit, kan er lucht langs het masker ontsnappen. Dit leidt doorgaans tot twee problemen. Ten eerste gaat een deel van de door het CPAP-apparaat opgebouwde therapiedruk verloren, d.w.z. dat de ademluchtdruk lager is dan het zou moeten zijn. Daarnaast kan de luchtlekkage leiden tot oogirritatie als het lek zich op de neusbrug of aan de bovenzijde van de wangen bevindt. Dit komt doordat een luchtstroom door het lek richting de ogen stroomt en daar het oog of de traanzak kan irriteren. Een optimale pasvorm van het masker voorkomt dit en voorkomt ook dat het masker tijdens de slaap afglijdt.
niet te strak
Minstens zo belangrijk als het goed sluiten van het masker op het gezicht is dat het masker niet te strak zit. Dit kan leiden tot een ongemakkelijk draaggevoel en kan bij langdurig gebruik van het masker pijnlijke roodheid en drukplekken veroorzaken.
niet te zwaar
Het masker moet ook licht zijn, zodat het niet te vervelend is om het ‘s nachts te dragen. Zelfs een paar gram gewichtsverschil kan bepalen of een masker comfortabel of oncomfortabel is wanneer het ‘s nachts urenlang gedragen wordt.
Ongestoorde luchtstroming
Tot slot moet de luchtstroom in het masker goed stromen. Hoewel elk CPAP-apparaat geluiden maakt tijdens het werk. Maar deze zijn meestal niet zo vervelend als de stromingsgeluiden die ontstaan wanneer er lucht door het masker stroomt en obstakels tegenkomt. Als het masker te klein is, heeft de lucht niet genoeg ruimte. Dit veroorzaakt turbulentie in de luchtstroom, wat leidt tot geluiden in het masker.
Hoe is het CPAP-masker opgebouwd?
De verschillende CPAP-maskers verschillen in hun ontwerp (de verschillende maskertypes worden hieronder geïntroduceerd), maar sommige basiselementen zijn in alle maskers aanwezig:
Slang
Elk CPAP-masker is via een CPAP-slang verbonden met het CPAP-apparaat. Hiervoor zijn de maskers uitgerust met een sluitsysteem dat de buis aan het masker bevestigt. Meestal is het geheel beveiligd met een veiligheidsring, zodat de slang er tijdens het slapen niet af kan vallen.
Knickstück
Zwischen dem Schlauch und der Maske ist häufig ein so genanntes Knickstück eingebaut. Es handelt sich hierbei um ein abgeknicktes Kunststoffrohr. Dieses soll die Kraftübertragung des Schlauches auf die Maske verhindern, d.h. der Schlauch soll nicht an der Maske “ziehen”. Dadurch kann sich die Maske nicht so leicht verschieben, wenn man sich im Schlaf bewegt.
Masker
Het eigenlijke masker bestaat meestal uit harde kunststof, waarvan de vorm verschilt afhankelijk van het type masker. Het masker bevat meestal ook de klep waardoor de uitgeademde lucht kan stromen zonder dat de druk uit het CPAP-apparaat ontsnapt.
Maskerkussen
Het maskerkussen is het quasi verbindingsstuk tussen het masker en de gezichtshuid van de drager van het masker. Het masker rust op het gezicht, het is meestal gemaakt van zachter plastic of siliconen zodat het zich goed aanpast aan de contouren van het gezicht en zo min mogelijk druk uitoefent op de huid.
Bevochtigingssysteem
Om te voorkomen dat de slijmvliezen tijdens de CPAP-ventilatie uitdrogen, is het belangrijk dat de ventilatielucht voldoende vocht bevat. Sommige apparaten hebben al een bevochtigingssysteem geïnstalleerd voor dit doel. Als dit niet het geval is, zijn er kleine luchtbevochtigers die tussen de slang en het masker kunnen worden aangesloten om ervoor te zorgen dat de slijmvliezen van voldoende vocht worden voorzien.
Bevestigingsbanden | Maskerframe
Het CPAP-masker is aan het hoofd bevestigd met verschillende verstelbare bandjes zodat het goed op het gezicht blijft zitten. Deze moeten zo worden afgesteld dat het masker niet te strak of te los op het gezicht zit.
Accessoires
Als extra accessoire voor neusmaskers wordt vaak een zogenaamde kinband aanbevolen. Dit is bedoeld voor mensen die vaak onbewust door de mond ademen. De kinband voorkomt dat de mond open gaat tijdens de slaap en voorkomt zo dat de mond lekt. Als alternatief kan de mondademhaling en dus ook de mondlekkage ook worden voorkomen door het gebruik van een anti-snurk mondstuk.
Welcke verschillende maskertypen zijn er?
Neusmaskers
Neusmaskers zijn de meest gebruikte CPAP-maskers en daarom is er een breed scala aan producten van verschillende fabrikanten. Als een patiënt geen speciale kenmerken heeft en dit type masker goed verdraagt, wordt meestal een neusmasker aanbevolen bij het aanpassen. In feite is het een standaard maskertype.
Het maskerkussen van dit masker omringt alleen de neus en moet natuurlijk goed sluiten, omdat luchtlekken anders oogirritatie kunnen veroorzaken. Het is meestal gemaakt van siliconen, maar er zijn ook maskers met een gel afwerking. Daarnaast hebben de meeste modellen een voorhoofdsteun van kunststof, die is opgevuld met schuim of rubber. Het moet het masker tijdens het gebruik stabiliseren, maar mag niet te stevig op het voorhoofd liggen, anders kunnen hier ook drukpunten ontstaan. Een neusmasker moet altijd samen met een bevochtigingssysteem worden gebruikt. Het verwarmt en bevochtigt de ingeademde lucht en voorkomt dat de neusslijmvliezen uitdrogen of geïrriteerd raken.
Neusmaskers zijn geschikt voor de meeste mensen met OSAS. Als u tijdens de slaap echter vaak door uw mond ademt, zijn deze maskers minder geschikt omdat er dan mondlekkages optreden. Het resultaat is droge slijmvliezen en een ondoeltreffende beademingsdruk. Daarnaast kunnen neusmaskers ook lekken bij de neusbrug veroorzaken. De lucht stroomt dan gedeeltelijk over de ogen en kan deze irritaties en wallen onder de ogen veroorzaken.
Volgelaatsmasker (full-face masker)
Zoals de naam al doet vermoeden, bedekken volgelaatsmasker zowel de mond als de neus. Dit is een voordeel voor mensen die ‘s nachts vaak onbewust door de mond ademen en dit moeilijk kunnen voorkomen. Omdat de maskers ook de mond bedekken, is het gemakkelijk om door de mond te ademen terwijl de noodzakelijke beademingsdruk nog steeds de luchtwegen bereikt. Daarom kan een dergelijk masker ook als tijdelijke oplossing worden gebruikt als men tijdens een verkoudheid of allergie een verstopte neus heeft en de neusademhaling moeilijk is. Bovendien werkt een goed aangepast mond-neusmasker meestal goed, zelfs wanneer bijzonder hoge CPAP-drukken vereist zijn.
Hoewel de mond- en neusmaskers iets groter zijn dan de kleinere neusmaskers, worden ze door de gebruikers vrij goed verdragen. Ze zijn echter moeilijker aan te passen, omdat niet alleen de neus, maar ook de mond moet worden afgesloten. Met name baardragers hebben hier soms problemen, omdat het gezichtshaar aan de onderkant van het masker lekkages kan veroorzaken. Het belangrijkste kritiek op mond-neusmaskers is dat men claustrofobie kan krijgen door mond en neus tegelijkertijd te bedekken. Alle maskers hebben echter een ingebouwd noodademhalingsventiel zodat ademhaling mogelijk is, zelfs als het CPAP-apparaat uitvalt.
Neuskussenmasker
Neuskussenmaskers bestaan uit twee olijfvormige luchtuitlaten die in de neusgaten worden geplaatst en onder de neus worden bevestigd. Dit elimineert de noodzaak van een grote kom, zoals bij andere maskers. Hun voordeel is dat ze de luchtdruk direct in de neusgaten voeren. Dit type masker is daarom bijzonder geschikt voor mensen die een groter masker niet aankunnen omdat ze last hebben van verstikkingsaanvallen of angst. De maskers zijn zeer licht en bieden de grootste “gezichtsvrijheid”.
De buisjes van de maskers voor de neus zijn echter ook veel dunner dan die van conventionele maskers. De luchtstroom komt dus met een hogere snelheid bij de luchtwegen om de noodzakelijke druk op te bouwen. Dit kan als storend worden ervaren. Als voor de CPAP-beademing zeer hoge druk nodig is, is een neuskussenmasker daarom niet zo geschikt.
Mondmasker
Mondmaskers, dat wil zeggen maskers die alleen de mond bedekken, worden zeer zelden gebruikt. Ze kunnen nodig zijn als alternatief wanneer een patiënt niet door de neus kan ademen als gevolg van een blessure of een misvorming van het gezicht. De neus moet ook gespaard blijven na operaties aan de neus. Dan kan een mondmasker een verstandige tijdelijke oplossing zijn. Ze zijn echter nauwelijks geschikt als permanente oplossing.
Full face masker
Dit speciale type masker ziet eruit als de ademmaskers die brandweerlieden tijdens hun werkzaamheden dragen. Hun hele gezicht is bedekt door het masker. Ze zijn alleen nodig in speciale situaties, bijvoorbeeld wanneer het onmogelijk is om een ander masker te gebruiken, bijvoorbeeld wanneer gezichtsafwijkingen, kunstgebitten of zwaar gezichtshaar het onmogelijk maken om een ander masker te gebruiken. Het hele gezicht is ingesloten, maar omdat mond en neus niet direct in contact komen met een uitstulping onder het masker, zijn de full-face modellen ook geschikt voor claustrofobische mensen.
Er zijn zelfs modellen op maat gemaakt als u een individueel masker op maat wilt en nodig heeft. Drukplekken komen minder vaak voor en mondlekkage wordt voorkomen. Het kan echter tot oogirritaties leiden, omdat het masker ook de ogen omvat en de luchtstroom permanent ook rond de ogen stroomt.
Hoe zoek ik het juiste masker uit? – Tips bij de aankoop van een masker
Neem de tijd
Neem voldoende tijd om verschillende soorten en maten maskers uit te proberen. Kies het masker dat het beste bij u past.
Meet uw gezicht op
Om de juiste maskergrootte te bepalen, zijn er bij de verschillende fabrikanten gezichtssjablonen verkrijgbaar. Deze worden op het gezicht geplaatst en laten zien welke maat het beste bij u past.
Test het CPAP-masker op het aangesloten apparaat.
U kunt alleen beoordelen of het masker goed past als u gaat liggen en het CPAP-apparaat hebt aangesloten. Als u heeft gekozen voor een masker, moet u het ook testen met het CPAP-apparaat aangesloten en ingeschakeld. Het beste is om te gaan liggen. Alleen op deze manier kan worden vastgesteld of het masker ongemakkelijk voor u is of dat er ergens lekken zijn en of u het gewicht van het masker goed kunt dragen of niet.
Laat uw ademhalingsgewoonte beslissen
De keuze van het type masker hangt in de eerste plaats af van hoe u ademt. Kunt u gemakkelijk door de neus ademen? Dan is een zuiver neusmasker de juiste keuze voor u. Of ben je meer een mondademer? Dan zou een volgelaatsmasker zinvoller zijn.
Laat uw masker in een slaaplaboratorium testen
Indien mogelijk; laat het masker onder gecontroleerde omstandigheden gedurende één nacht in het slaaplaboratorium testen. In veel gevallen zal dit niet mogelijk zijn, maar in het laboratorium is er een onbetwistbare mogelijkheid om de adequate beademingsdruk te controleren en te meten of de apneu-fasen effectief worden voorkomen tijdens de slaap.
Deze unieke CPAP-maskertest vergelijkt de populairste maskers op de markt.
De belangrijkste aankoopcriteria voor maskerdragers: comfort, bewegingsvrijheid en nog veel meer, handig samengevat speciaal voor u.
Zo reinigt u snel en eenvoudig uw CPAP-masker en CPAP-toestel
Een proper CPAP-masker en een hygiënisch zuiver CPAP-toestel zijn heel belangrijk! Want vaak ligt bevuiling van het CPAP-masker of het CPAP-toestel aan de basis van ongewenste neveneffecten. We tonen wat wanneer gereinigd moet worden.
Dr. Jan Wrede
Arts, Berlijn Jan Wrede werkt als arts in Berlijn. Hij studeerde geneeskunde aan de FAU Erlangen-Nürnberg en de Semmelweis Universiteit in Boedapest. Al tijdens zijn studie schreef hij talrijke wetenschappelijke artikelen, vooral over snurken.
Welkom op SomniShop!